سید محمدرضا هاشمی | شهرآرانیوز - دیدار شاعران با رهبر انقلاب هرچند که در سالهای اخیر به دلیل شیوع کرونا به روش سابق برگزار نمیشود، اما این مراسم اهمیت زیادی برای بعضی شاعران و فارسیزبانان دارد. با توجه به اینکه زبان فارسی در افغانستان مظلوم واقع شده، حال و روز خوشی ندارد و افراد زیادی در افغانستان هستند که چشم دیدن فارسی زبانان را در این کشور ندارند، به همین دلیل شب شعر رهبر انقلاب و حضور در آن برای اهالی فرهنگ در افغانستان جایگاه ویژهای دارد. این جلسه شعر هر ساله در ماه مبارک رمضان و همزمان با میلاد حضرت امام حسن مجتبی (ع) برگزار میشود و در واقع هماوردی برای شاعران فارسی زبان است تا بهترین آثار خود را برای حاضران در جلسه به خصوص شخص رهبری بخوانند و سخنان و نظرات ایشان پس از شعرخوانی این افراد در واقع تاییدی برای تلاش شعری آنان است. یکی از نکات جالب این جلسات نکتههای دقیقی است که رهبری در جریان جلسه به آنها اشاره میکنند، سخنانی که همواره باعث تعجب حاضران در جلسه که غالبا خود متخصص حوزه زبان و ادبیات فارسی هستند میشود، همچنین توجه رهبر انقلاب به شاعران افغانستانی نیز مهم و بسیار ارزشمند است.
عاطفه جعفری، شاعر افغانستانی ساکن مشهد، حضور متفاوتی در جلسه شعر رهبر انقلاب داشته است. شعری که او به شهدای فاطمیون تقدیم کرد، باعث تاثر رهبر معظم انقلاب شد. او روایتی از آن شب برای شهرآرانیوز نوشته است:
هرساله به انتخاب اساتید و شاعران پیشکسوت تعدادی شاعر به این مراسم دعوت میشوند و شاعران جوان همیشه از این موضوع گلهمند بودند که معیار انتخاب شاعران شناخت آنها توسط اساتید هست. سال ۱۳۹۸ حوزه هنری در فراخوانی از شاعران خواست که ۵ اثر را برای آنها بفرستند تا بررسی شود. اوایل ماه مبارک رمضان بود که با همسرم تماس گرفتند و او را به این مراسم دعوت کردند. ظاهرا از استاد کاظمی هم خواسته شده بود تا از میان شاعران مهاجر تعدادی را معرفی کنند که استاد اسم من را هم داده بودند و خوشبختانه من هم دعوت شدم. تصویری که تا آن روز من از این مراسم داشتم، تصاویری بود که از صداوسیما پخش شده بود و من تصویری از تعاملات شاعران و حضور حضرت آقا در حیاط خلوت و اقامه نماز نداشتم.
شعری که آن شب من خواندم برای شهدای فاطمیون سروده شده بود. این شعر همیشه بدون اینکه متوجه باشم بهترین اتفاقات را برای من رقم زده است. گرچه شاید این اثر بهترین شعر من نبود، اما من با مصرع به مصرع آن زندگی کردهام. سرودن این شعر با شهادت حکیم فاطمیون که همسایه ما بودند شروع شد در واقع مصرع اول این اثر دقیقا تصویری بود که وقت تشییع پیکر شهید در محله دیدم و بیت آخر هم تصویری مربوط به مراسم تشییع شهید حکیم و شهید کاظم توسلی در حرم مطهر و بهشت رضا. من رمضان ۹۵ این غزل را سرودم که رمضان ۹۸ پس از واکنش مقام معظم رهبری باعث شادی خانواده شهدای فاطمیون شد. من دوست داشتم در آن جلسه شعری را که برای شهدای حادثه دهمزنگ سروده بودم بخوانم، اما خداوند خواست که صدای شهدای فاطمیون در این محفل بپیچد. حقیقتا تفاوتی هم نداشت برایم مهم بود که صدای مردمم باشم. راستش را بخواهید من از لحظه به لحظه آن دیدار خاطره دارم و هنوز از یادآوری آن روز ذوق میکنم. من برای حضرت آقا احترام زیادی قائل هستم، ایشان مرجع تقلید من هستند. در آن دیدار برای اولینبار به خانمها اجازه دادند که در حیاط حسینیه با ایشان صحبت کنند. من هم خودم را رساندم جلوی صف و نشستم کنارشان، اشک امانم نمیداد، ایشان فرمودند چرا گریه؟ بعد هم گفتند خدا مشکلاتتان را رفع و کمکتان کند. دعای ایشان برای من بسیار ارزش داشت.
اتفاق دیگری که برای اولین بار در آن دیدار افتاد، پهن کردن سفره خانمها کنار سفره آقایان بود که ظاهرا در گذشته اینطور نبوده است. من اولیننفر از جمع خانمها وارد سالن شدم و دیدم صندلی ایشان کدام قسمت سفره است. رفتم و در نزدیکترین نقطه با صندلی ایشان نشستم. ایشان آمدند، همه دوستان و شاعران مشغول صرف افطاری بودند، اما من با توجه به زاویه دیدی که داشتم فقط حواسم به حضور ایشان بود. خیلی نگران بودم وسط شعرخوانی بغض کنم و نتوانم شعر را کامل بخوانم. آن شب، شبِ رقیقی بود، راستش را بخواهید روحم در آن فضا مثل آب روان بود و هر دم امکان جاری شدن اشکهایم را میدادم. اما در فاصله افطار و آغاز جلسه به شهدا توسل کردم و زیارت عاشورا نذر کردم که بتوانم بدون بغض شعرم را بخوانم. من به همراه همسرم در آن جلسه حضور پیدا کرده بودیم و خیلی دوست داشتم هدیهای از آقا داشته باشیم. همانجا در نامهای به حضرت آقا نوشتم؛ من به همراه همسرم در این جلسه هستیم و با توجه به اینکه هنوز حلقه ازدواج تهیه نکردهایم، خوشحال میشویم از شما انگشترهایی داشته باشیم. درباره این نامه به همسرم چیزی نگفتم. یک ماه بعد از طرف حضرت آقا تماس گرفتند و آدرس منزل را خواستند و انگشترهای عقیق ما را فرستادند.
ببینید: شعرخوانی شاعران افغانستانی در محضر رهبر انقلاب
محمدکاظم کاظمی، شاعر شناخته شده افغانستانی، از جمله شاعرانی است که تجربه زیادی از حضور در این جلسه دارد. این شاعر افغانستانی شعرهای مهمی در این جلسه خوانده و در واقع به این جلسه به چشم یک فرصت برای بیان نکتههایی در قالب شعر و با موضوع افغانستان نگاه کرده است.
کاظمی سال ۱۳۹۵ در گفتگو با تسنیم گفته است: «آنچه برای من در صحبتهای مقام رهبری حیرتانگیز بود، اشاره ایشان به کتاب «شوکران در ساتگین سرخ» رمانی از «حسین فخری» داستاننویس معروف افغانستان است. این جالب است که این رمان در ایران چاپ نشده و چه بسا که برای بسیاری از مردم ایران و حتی افغانستان، نا آشناست، ولی ایشان حتی به موضوع رمان که مسایل دوران حکومت کمونیستی است اشاره کردند، این نشان میدهد که ایشان چقدر با ادبیات افغانستان آشنا هستند.»
سید ابوطالب مظفری، شاعر و پژوهشگر نامآشنای افغانستانی که سال ۱۳۹۲ به این مراسم دعوت شده در این باره میگوید: «یکی از نکاتی که همیشه تعجب من را در این جلسات بر میانگیزد، نکاتی است که رهبر انقلاب در خلال شعرخوانی شاعران بیان میکنند. نکتههایی که ایشان تذکر میدهند، معمولاً نکاتی است که شاعران و منتقدان حرفهای آن را بیان میکنند. این آرا نشان از تسلط ایشان به موضوع شعر و ادبیات دارد. یکی دیگر از نکاتی که برای من جالب بود، مطالعه دفاتر و کتابهای شعر فارسی در این چند سال اخیر است که در این دیدارها کاملاً مشخص است که ایشان این کتابها را مطالعه کردهاند. این امر با وجود تمامی مشغلههای ایشان صورت گرفته و این برای من یکی از نکات جالب توجه در همه این سالها بود.»
مظفری ادامه داد: «امروزه «زبان» عاملی است که ملتها روی آن حساب باز میکنند. عامل اشتراکدهنده میان ملتها است. شعر فارسی در سایه این نوع حمایتها رشد کرده و حفظ شده است. در سایه برگزاری همین جلسات بوده است که همدلی میان فارسیزبانان در کشورهای مختلف اعم از ایران، افغانستان، تاجیکستان و هندوستان محکمتر شده است. اهتمام رهبر انقلاب به برگزاری این نوع جلسات در رشد زبان فارسی بسیار مؤثر بوده است.»
حضور شاعران افغانستانی در جلسه شعر رهبر انقلاب محصور به شاعران مهاجر نیست و تقریبا هرسال حداقل یک نفر از شاعران افغانستانی از داخل کشور برای حضور در این جلسه دعوت میشوند. سید فضلالله قدسی، از شاعران افغانستانی ساکن شهر مزار شریف است، او که سال ۱۳۹۷ به این مراسم دعوت شده بود در این باره میگوید: «دیدار با مقام معظم رهبری در حرم مطهر رضوی لطف ویژهای و غیر مترقبهای بود که با این توفیق غافلگیر شدم، در این دیدار تعداد ملاقات کنندگان محدود بود و بیشتر از مداحان محترم و تعداد معدودی از شاعران عزیز حضور داشتند. جلسه به طول انجامید و حضرت آقا فرمودند وقت نماز نزدیک است و به علت کمبود وقت باید از دوستان استفاده بیشتر شود، عدهای را از جمله بنده نام بردند تا اشعاری را قرائت کنم. موقع نماز رسید و فرصتی پیش نیامد تا بنده شعر بخوانم، بعد از نماز آقا از بین جمعیت بنده را صدا زدند، خدمت ایشان رسیدم و فرمودند که امروز نشد از اشعار شما استفاده کنیم. در ادامه صحبتهایی که با آقا داشتم ایشان با لحنی خاص به من تصریح کردند: هر وقت به افغانستان برگشتی سلام مرا به برادران افغانستانیام برسان.»
محسن سعیدی، از دیگر شاعران افغانستانی است که در قم زندگی میکند، او در باره تجربه حضورش در این جلسه میگوید: «وقتی من شعر خود را در محضر ایشان خواندم، ایشان گفتند که افغانستان دارد در ادبیات جوهر خودش را نشان میدهد. این سخن ایشان هرچند کوتاه بود، اما نشاندهنده اشراف مقام معظم رهبری به حوزه شعر فارسیزبانان است. روی سخن ایشان نیز به شعر بنده نبود، ایشان به کلیت شعر و جوهره آن اشاره داشتند.
سیده تکتم حسینی، از شاعران جوان و مهاجر افغانستان است که اینک در شهر قم سکونت دارد. وی از شاعرانی بود که شعرش در این دیدار مورد تحسین رهبر معظم انقلاب قرار گرفت و آن را از نظر تصویرسازی بسیار قدرتمند توصیف کردند. تکتم حسینی از شاعران افغانستانی ساکن قم سال ۹۳ به این مراسم دعوت شده بود، درباره این مراسم میگوید: من برای نخستین بار بود که به حضور مقام معظم رهبری رفتم و خیلی خوشحالم که این توفیق نصیبم شد. دوست داشتم که دیگر شاعران هموطنم نیز شعر بخوانند، ولی به علت کمبود وقت موفق نشدند و این توفیق فقط به من دست داد و بسیار خوشحالم که اشعار من مورد تحسین رهبر معظم انقلاب قرار گرفت. آیتالله خامنهای از شعر من تعریف کردند و از نظر تصویرسازی آن را بسیار قدرتمند توصیف کردند.»
حسن مبارز، شاعر مهاجر افغانستانی که سال ۱۳۹۶ فرصت حضور در این مراسم را داشته است در این باره میگوید: «ایشان با شعر و شاعران افغانستان آشنایی دارند و در این سالهای اخیر همواره شعر افغانستان را تحسین فرمودهاند و این برای ما شاعران مهاجر بسیار اثرگذار بوده و مایه افتخار است.»
زندهیاد محمد سرور رجایی، نویسنده کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» در حاشیه دیدار با رهبری، این کتاب را تقدیم رهبر معظم انقلاب کرد. او درباره گفتگوی کوتاهش با رهبر انقلاب به خبرگزاری فارس گفته است:
«وقتی کتاب را به ایشان دادم، گفتم: «این کتاب مجموعهای از خاطرات رزمندگان افغانستانی دفاع مقدس است.»
آقا فرمودند: احسنت.
از من پرسیدند: ساکن کجایی؟ گفتم تهران.
حضرت آقا همانطوری که کتاب را تورق میکردند، در توضیح عکس شهید احمدرضا سعیدی گفتم: «این شهید ایرانی است که در افغانستان شهید شده و مزارش هم در افغانستان است.»
ایشان پرسیدند: چه وقت پیش شهید شده است؟
گفتم: سال ۵۹ در زمان تهاجم شوروی به افغانستان.
به دقت به عکسهای کتاب و متن کتاب نگاه کردند و در پایان فرمودند: «سلامم را به بچههای افغانستان برسان. این کتاب را هم میخوانم.»
محمدکاظم کاظمی؛ ابوطالب مظفری، سیده تکتم حسینی، حسن مبارز، مرحوم محمد سرور رجایی، نصیر ندیم، عاطفه جعفری، محسن سعیدی، سید فضل الله قدسی، زهرا حسین زاده، سید سکندر حسینی، حسن مبارز و بعضی دیگر از جمله شاعران افغانستانی هستند که تاکنون فرصت حضور در این مراسم را داشتهاند.